29:0 Արդ` եկեալ հասանէին տանուտեարքն Հայոց հանդերձ սեպհաւքն որ ընդ ինքեանս՝ յաշխարհս Հայոց, ողջք եւ ոչ ողջք, կենդանի կիսամեռք. որք ոչն տեսանէին ըստ յառաջ լուսաւոր եկիցն ողջամբ յայնպիսի հեռաւոր ճանապարհէ:
| 29:0 The Armenian tanuters and the sepuhs with them reached the land of Armenia. Among them were those who were [spiritually] well and those who were ill, alive, but half- dead. Those who were not well could not see the radiant arrival [awaiting] those who travelled such a long journey yet were able to remain well:
|
29:1 Եւ ելեալ ընդ առաջ նոցա դասք պաշտաւնէիցն Քրիստոսի, բերելով ընդ ինքեանս զնշան կենսատու խաչին եւ զնշխարս սրբոյ առաքելանման նահատակին Գրիգորի, զձայն սաղմոսաց, զորս երգեաց մարգարէն Դաւիթ սուրբ Հոգւոյն շնորհիւ, որում եւ ինքեանք երբեմն ձայնակից եղեալ՝ առաւելագոյն քան զպաշտաւնեայսն նուագէին զերգս երկնաւոր ցնծալից ուրախութեամբ:
| 29:1 Divisions of Christ’s clerics came before them, bringing along the symbol of the life- giving Cross and the relics of the blessed Gregory ( who was like an Apostole), singing psalms which, thanks to the Holy Spirit, the prophet David had sung, and which they themselves had at times sung, singing louder than the clerics with heavenly delight. But on this occasion, one could hear the sounds of weeping and moaning, cries of lament and shrieking:
|
29:2 Այլ անդ էր լսել զձայնս լալոյ եւ զձայնս գուժի, գոչիւնս ողբոց եւ բարբառ ճչոյ. տղայք անձկոտք ի գրկաց հարց իւրեանց պակուցեալք փախչէին, կարծելով այլափոխեալս իմն, եւ ոչ զնոյնս նկատելով կերպարանս` զարհուրէին, ստէպ հայելով յերեսս մարցն, զորս տեսանէին կողկողագինս միշտ եւ արտաւսրաբուղխս. յաղագս որոյ եւ ինքեանք յարտասուս հարեալ տղայքն` ոչ ոք կարէր լռեցուցանել ի դայեկացն կամ ի դաստիարակացն:
| 29:2 Anxious children fled terrified from their fathers’ arms, frightened that a transformation had occurred, not considering [their fathers’] appearance to be the same as before. They quickly looked at their mothers’ faces which were constantly grieving and streaming with tears. As a result, the children also began to cry, and no one— dayeak or instructor— was able to quiet them:
|
29:3 Ընդ որ հայեցեալ այնոցիկ, որք պատճառանաւք եւ ոչ ճշմարտութեամբ ուրացողքն էին` փութանակի եւ առ ժամայն կամէին յառնել եւ ընդ ինքեանց սուրն ելանել. որոց ոչ պիտէր եւ առ վայր մի կեալն, քան թէ զայնպիսի տեսանել զաղէտս, եւ ժուժկալել. որք զկերակուրս ուրախութեան, ըստ բանի սաղմոսերգին, իբրեւ զմոխիր ուտէին, եւ զըմպելի իւրեանց արտասուաւք խառնէին. քանզի ոչ ոք հաւանէր ընդ նոսա կամակից լինել սեղանոյ, ոչ կին, ոչ որդի, ոչ ազատ, ոչ ծառայ ոք եւ ոչ սպասաւորք:
| 29:3 When those who had apostasized, on pretexts and not in reality, saw this, they immediately wanted to draw swords and put them to work. They preferred immediate death to seeing such disasters and enduring them. As the psalm says, the supper of joy which they were eating turned into ashes and their drink was mixed with tears [Psalms 101, 10]. For no one wanted to sit at table with them, neither woman, child, azat, servant, or attendants:
|
29:4 Եւ էր այնուհետեւ տեսանել զամենեսեան քակտեալս ի միմեանց եւ պատառեալս. եւ զորոց քաղցր եւ ախորժակ բարբառ Փրկչին Քրիստոսի ասէր, թէ:
| 29:4 Then one could see how all of them split away and separated from each other. As the sweet and agreeable word of the true Savior Christ said:
|
29:5 Են եւ այլ ոչխարք, որ ոչ են յայսմ գաւթէ, պարտ է եւ զնոսա ածել այսր, զի եղիցին մի հաւտ միոյ հովուի» ճշմարտի, զոր Աստուած միացոյց, եւ կատարէր զասացեալսն` յանկարծակի աքցոտեալ թշնամւոյն` ցրուեաց վեր ի վայր եւ արար իբրեւ զհաւտ` որոյ ոչ գուցէ հովիւ:
| 29:5 There are other sheep that are not of this fold. They too must be brought here so that there shall be one flock, one shepherd [John 10, 16].” Indeed, God did unite [the sheep] and fulfilled what had been said, but they were unexpectedly attacked by the enemy, dispersed thoroughly and became as a flock lacking a shepherd:
|
29:6 Վասն ամենայնի այսորիկ սուգ առեալ կոծէին կանայք աւագ ազատացն եւ այրիք ի հրապարակս, մանկամարդ առնականայք եւ աւրիորդք ի սրահս դռնափակեալս, հարսունք ի սենեակս:
| 29:6 For all of these reasons there was mourning and sobbing by the senior azats’ women and by widows in the squares, by young newly- married women and princesses in their locked halls and by nuptials in their chambers:
|
29:7 Սուրբ եպիսկոպոսք, պատուական քահանայիւք եւ եկեղեցական ուխտիւ, ծերովք եւ տղայովք եւ ամենայն ժողովրդոցն բազմութեամբ` կառաչ բարձեալ լային ի տանն Աստուծոյ:
| 29:7 The blessed bishops with the honorable priests and Church covenant, the old, the young, and the entire multitude of the people, cried out and wept in the house of God:
|
29:8 Եւ էր տեսանել ծեփեալ արեանց հոսմամբք զամենայն դէմս ուղղափառ մարդոց:
| 29:8 And there were streams of blood caked on all the faces of the orthodox people:
|
29:9 Իսկ մոգուցն գունդք ստիպով բռնադատէին տանել զկրակս ի տաճար սրբութեանց Տեառն, եւ յայլ յականաւոր եւ ի գեղեցիկ տեղիս շինել ատրուշանս, եւ կարգել բեռնակիրս փայտակրաց ի պէտս կիզման չաստուածոյն անյագի. որոյ յուտելն յանզգայս՝ ոչ ինչ շնորհ ունի պաշտաւնէիցն, եւ ի կրել արտաքս զաւելորդ թրքածս մոխրոցացն` ձանձրացուցանէ զգազախադէմ զկրողսն պակշոտեալս:
| 29:9 Now the brigades of mages hurriedly compelled [people] to carry the fire into the temple of the Lord’s holiness, to build atrushans in other renowned and attractive places, and to appoint bearers of wood for the insatiable fuel needs of the false- god. [The fire], which devoured [the wood] without rationality, gave no favor to those serving it, and when the bearers [of wood] took out the spent charcoal, their licentious faces were tormented with ashes:
|