25:0 Եթէ ո՛րպէս կեղծաւորական սիրով նիւթէր չարիս աւշին ի վերայ Հայոց եւ իշխանաց նոցա:
| 25:0 How with deceitful friendship Awshin plotted evil against Armenia and its princes:
|
25:1 Բայց Աւշին որդի Ապուսեճի, քանզի էր այր խռովասէր, ատեցող զխաղաղութիւն, անյագ առ արբումն արեան մարդկան, եւ զայն բարգաւաճանս անձին քաջ լաւ համարէր. զաւերումն աշխարհի քան զշինութիւն կարեւոր համարէր, եւ ոգորել զբնաւ աշխարհս անդուլ շրջաբերութեամբ, անհանգիստ մնալով, եւ կեղծաւորական սիրով ընդ Վասպուրական աշխարհիս եւ ընդ նոցուն պետացս, համարէր լինել կատարելանալ առ սէր. եւ մի զմիոյ հետ ստիպէր՝ փութալ միոյ միոյ ի նոցանէ յանդիման նմա հատուցանել ծառայական սպասաւորութիւնս, զոր եւ արարին իսկ Աշոտ եւ Գագիկ եւ Գուրգէն, կամաւոր եւ ակամայ զնորայն կատարելով հրամայեալս, եւ երթային մի մի նոյնպէս եւ դառնային:
| 25:1 Now since Awshin, son of Apusech, was a man who loved turmoil and hated peace, and was insatiable in his thirst for human blood— which characteristics he regarded as great personal renown— he valued the ruin of a country more highly than its prosperity. Ceaselessly he moved around, contending with all lands, never resting. In his deceitful friendship for the land of Vaspurakan and its leaders he gave the impression that his affection was complete. One after the other he constrained them to hasten individually to his presence in order to render vassal service— which indeed Ashot and Gagik and Gurgēn did. Willingly or unwillingly, they carried out his orders, going and returning one by one:
|
25:2 Իսկ ի միում յաւուրս անցեալ գնացեալ Գուրգէն՝ հանդիպի նմա ի քաղաքին Պարտաւ, եւ արարեալ անդ յոլովագոյն աւուրս իբրեւ տարոյ միոյ. բարիատեացն եւ չարասէրն Աւշին նիւթէր գայր ի վերայ Գուրգինի հասուցանել չարիս մեծամեծս, արկանել զնա ի կապանս եւ ի տանջանս մահաբերս, զամուրսն յինքն գրաւել, զաշխարհն տալ ի ձեռս իւրոյ գործավարացն, ըստ պարսկայնոցն հատուցմանց հատուցանել նոցա:
| 25:2 However, one day Gurgēn went to meet him in the city of Partaw, and stayed there for about a whole year. Awshin, that hater of good and lover of evil, continually plotted to effect great harm on Gurgēn, to cast him into prison and inflict deadly tortures on him, to seize his castles for himself, to put the land into the hands of his own officials and to treat its [inhabitants] in Persian fashion:
|
25:3 Իբրեւ զեկուցաւ նմա յոմանց զոր ինչ խորհի վասն նորա Աւշին, մանաւանդ թէ նախախնամօղ եւ պահպանական աջն Քրիստոսի հովանաւորեալ առ ապրուստ հրածին կարկտաբեր հասեալ կորստական դիպուածին, օգնութիւն հասեալ յԱստուծոյ՝ քաջասրտագոյնս զնա գործեաց եւ շութափեալ զնա ի ժանեաց գազանին՝ ելեալ գնաց մեկնեցաւ օգնութեամբ ի վերայ հասեալ գիշերոյն, եւ ընդ նմա Շապուհ յԱմատունի տոհմէ, այն որ գործակիցն եղեւ Գագկայ առ սպանումն Ապումրուանայ, զոր վերագոյնն յիշեցաք, եւ եկին մտին յաշխարհն իւրեանց:
| 25:3 Gurgēn learned what Awshin was plotting against him from some people— or rather the providential and protective right hand of Christ sheltered him and saved him from destruction by fire and hail. Help came from God, making him courageous, and snatched him away from the teeth of the wild beast. He escaped under cover of darkness, accompanied by Shapuh from the Amatuni family, who had been an accomplice of Gagik’s in the murder of Apumruan that we described above:
|
25:4 Եւ խնդութեամբ մեծաւ լցեալ զաշխարհս, որպէս զոք ի մեռելոց եկեալ տեսանիցեն: Իսկ Աւշին դատարկացեալ ի խորհրդոցն զոր խորհեցաւն՝ յաւել զայս օրինակ կատարել զկամս չարագոյնս: Ելեալ խրոխտ եւ դառնաշունչ փռնկալով մռմռեալ յեղակարծում եկն եմուտ ի քաղաքն Շամիրամայ ի Վանտոսպ:
| 25:4 So they returned to their own land, and filled the country with great joy as if they were to see someone returned from the dead. But Awshin, thwarted in his plans, redoubled [his efforts] to accomplish his wicked desires in this fashion. With haughty mien he suddenly entered the city of Semiramis, Vantosp, growling and uttering cruel threats:
|
25:5 Իսկ իշխանն Աշոտ եւ եղբարք իւր խոյս տուեալ զկողմամբքն Փոքր Աղբագոյ, մերձ առ յամուրսն Ջղմար եւ Սրինգ: Եւ Աւշնի հաւատացեալ զաշխարհս ծառայի ումեմն Սափի անուն ի գերելոցն Յունաց ներքինի, թողեալ զհաւատսն որ ի Քրիստոս, մսլիմանակ դեն ստացեալ, արիւնարբու ուսմամբ բնաւորեալ. եւ տարածեալ սփռեալ գործավարս յամենայն երկիրս, բայց միայն յամուրսն ոչ կարացին լինել գամագիտ:
| 25:5 However, Prince Ashot and his brothers retreated through the regions of Lesser Ałbag, near to the fortresses of Jłmar and Sring. Awshin entrusted the country to a certain minion Sap’i, a eunuch, from among the Greek captives; he had abandoned the Christian faith and accepted the Muslim religion, induced by its bloodthirsty teaching. They spread their agents throughout the land, save only that they were unable to gain the fortresses:
|
25:6 Եւ այնպէս յանհոգս աներկիւղս հարկապահանջ գործակալօք վարէին: Գունդ մի հարուստ անցեալ մնացին ի Համբոյրազան աւանի Մարդաստան գաւառի, ուր եպիսկոպոսական աթոռ մարդպետականին յայնժամ փոխեալ դնէր ի Նախճաւան քաղաքէ. անդ հասեալ քաջացն մերոց եղբարցն երեցունց ազատագունդ սակաւաձեռն գրոխիւ ի ձմեռնային ժամանակի, եւ ընդ լրթնատեսիլ լուսոյն վազս ի վերայ եդեալ՝ հանին ընդ սուր յոլովս քան թէ սակաւս:
| 25:6 In this fashion they acted without concern or fear, exacting tribute through officials. A strong force remained in the town of Hamboyrazan in the province of Mardastan, to which the episcopal see of Mardpetakan had then been transferred from the city of Nakhchavan. Here our three valiant brothers arrived with a small band of nobles in winter time. In the pale light [of dawn] they galloped upon [the enemy] and struck down more than a few with the sword:
|
25:7 Բայց քանզի խոնջեալ երիվարացն ի յերկայնագոյն ընթացիցն եւ վասն թանձրամած ձեանն կուտակմանց պակասեալ ուժոյ երիվարացն՝ եւ թշնամիքն հանգստեամբ ելեալ ի վերայ նոցա ի լիճս աղեղանց եւ նիզակաց ձերբակալ արարեալ զոմանս, եւ զկէսն մահու դատապարտեալ, զգլուխս նոցա հատեալ ի փայտի բարձրացուցանէին ի վերայ դրանդեաց պարսպին:
| 25:7 But since their horses were weary from their long journey and their energy was enfeebled by the drifts of thick snow, the enemy, being rested, returned to the attack with bows and lances. Some they captured, others they condemned to death, and cutting off their heads raised these up on poles over the gateposts of the wall:
|
25:8 Իսկ զձերբակալսն յղեցին առ Աւշին ի Պարտաւ, որք տուեալ ի կապանս բանտի եւ դատապարտեցան ի մահ, սրախողխող միջակտուր արարեալ: Այսպէս եւ զամենայն ըմբռնեալսն վտանգաւոր մահու տառապեցուցանէին ընդ մէջ կտրելով, ահարկուս տեսողացն զնոցայն վտանկսն կացուցանելով:
| 25:8 The captives they sent to Awshin in Partaw; they were imprisoned, condemned to death, and slaughtered by being cut in half. In this fashion they inflicted a cruel death on all the prisoners by cutting them in half, terrifying all who saw their dreadful end:
|
25:9 Բայց միայն զԱրշակ ոմն ի տոհմէն Վարաժնունեաց խնդրեալ դստերն Շապհոյ Բագրատունոյ, զոր առեալ յայնժամ Աւշնի կնութեան յանօրէն ամուսնութիւն. զսա աղերսեալ տիկինն Վասպուրական Սեդայ, կին Աշոտի եւ դուստր Ապումրուանայ՝ զերծին զնա ի սրոյն Աւշնի:
| 25:9 Only a certain Arshak from the family of the Varazhnunik’ [survived] at the request of the daughter of Shapuh Bagratuni, whom Awshin at that time had impiously married. The princes of Vaspurakan Seday, wife of Ashot and daughter of Apumruan, begged for him also, and they saved him from Awshin’s sword:
|