9:201 Թողէք անդր զառաջին յանցանս ձեր, եւ զառաջիկայ իրս ուղղեցէք, զի եւ այլոցն վասն ձեր լիցի ողորմութիւն ի մեծ թագաւորէն:
| 9:201 Abandon now your former transgressions, set straight your present course, so that for your sake others too may have mercy from the great king:
|
9:202 Առ այս ետ պատասխանի Սահակ եպիսկոպոս եւ ասէ. «Իբրեւ ուսեալ եւ յոյժ խրատեալ՝ զգեղեցիկ հոգ յանձին ունիս շինութեան աշխարհի եւ փառաց թագաւորին. բայց զայս կարի տգիտաբար ուսուցանես, զի աստուածս բազում խոստովանիս եւ զմի կամս ոչ ասես ամենեցուն:
| 9:202 To this the bishop Sahak replied, saying: “ Like a learned and well- instructed man you take excellent care of the country’s prosperity and the king’s glory. But you impart very ignorant teaching by confessing many gods and not ascribing one will to them all:
|
9:203 Եթէ վեհքն առ միմեանս մարտուցեալ են, մեք խոնարհագոյնք քան զնոսա զիա՞րդ կարասցուք հաւանել բանից քոց:
| 9:203 If the sublime beings fight each other, how shall we— who are much humbler than they— be able to believe their words:
|
9:204 Միաբանեա զջուր եւ զկրակ, զի ուսցուք ի նոցանէ զխաղաղութիւն. կոչեա զարեգակն ի տուն որպէս կրակ, եւ եթէ նմա ոչ մարթի գալ՝ զի մի՛ աշխարհ ի խաւարի մնասցէ յղեա զդա առ նա, զի ուսցի ի նմանէ զանկարաւտութիւնն:
| 9:204 Reconcile water and fire so that we may learn concord from them. Summon the sun to your home like fire; and if it cannot come lest the world remain in darkness, send the latter to it so it may learn from the former that it lacks nothing:
|
9:205 Եւ եթէ մի է բնութիւն աստուծոցն քոց, հաւասարեսցեն առ միմեանս զուգութեամբ. լիցի անկերակուր կրակ իբրեւ զարեգակն, եւ մի՛ խափանեսցին ծառայքն արքունի ի ծախս ռոճկաց սորա:
| 9:205 But if the nature of your gods is one, let them be equal with each other and alike. Let fire not need nourishment, like the sun; let the royal servants not be encumbered with the expense of providing for it:
|
9:206 Արդ մինդ անյագ ուտէ, եւ հանապազ մեռանի. եւ մինն որ չուտէ, առանց աւդոյն նուազի լոյս ճառագայթից իւրոց. ցրտանայ ձմերայնի, եւ սառուցանէ զամենայն բոյսս դալար խոտոյ. տաւթանայ ամարայնի, եւ հրակէզ առնէ զամենայն կենդանիս:
| 9:206 The one eats insatiably, yet dies continuously; while the other does not eat, yet without air the light of its rays diminishes. It grows cold in winter and freezes all the shoots of green grass; in summer it becomes hot and burns all living creatures:
|
9:207 Եւ որ ինքն յար ի փոփոխման կայ, ոչ կարէ հաստատուն կեանս ումեք շնորհել:
| 9:207 That which itself is always in flux cannot provide anyone with a stable life:
|
9:208 Եւ քեզ ոչ կարեմ մեղադիր լինել. որոյ ոչ տեսեալ է զմեծ թագաւորն, պատուաւորացն մատուցանէ զերկրպագութիւն. իսկ եթէ ոք զայս ի հմուտ գիտնոցն արասցէ, վաղվաղակի մահ ի վերայ հրամայեն:
| 9:208 I cannot blame you; he who has not seen the great King offers obeisance to his nobles. But if any really wise man were to do that, he would be quickly condemned to death:
|
9:209 Այլ վասն արեգական, եթէ կամիցիս ուսանել, զճշմարիտն ասացից քեզ:
| 9:209 Now as for the sun, if you wish to learn I shall tell you the truth:
|
9:210 Մասն է նա աշխարհիս արարածոց, ի բազում մասանց մի մասն որոշեալ է. կէսքն ի վերոյ են քան զնա, եւ կէսքն ի ներքոյ նորա:
| 9:210 It is part of the created things of this world— one distinct part of many, half of which are above it, half below:
|
9:211 Ոչ է նա առանձին սուրբ յստակ լուսով, այլ ի ձեռն աւդոյն հրամանաւն Աստուծոյ տարածանէ զճառագայթս իւր, եւ հրային մասամբ ջեռուցանէ զամենայն գոյացեալս ի ներքոյ իւրոյ կայանին:
| 9:211 It is not holy in itself because of its pure light, but as God’s command it spreads its rays through the air and by its fiery aspect warms all existing things in the region below it:
|
9:212 Իսկ վերինքն ոչ ինչ մասն ունին ի նորա ճառագայթիցն. քանզի իբրեւ յաման ինչ արկեալ է զլոյսն ի գունդ նորա, եւ ի վայր կոյս հեղու բերանացեալ՝ առ ի պէտս ներքնոցս վայելչութեան:
| 9:212 But the celestial beings have no share in its rays, since he [God] has placed the light in its globe as in some vessel, and opening its mouth it pours it downward for the use and enjoyment of us below:
|
9:213 Եւ զոր աւրինակ նաւ մի թռուցեալ ի վերայ ծովային ջուրցն բազմութեան, անգիտութեամբ գնայ զուղեւորութիւնն ի ձեռն հմուտ եւ ճարտար նաւապետին, այսպէս եւ արեգակն ի ձեռն կառավարին իւրոյ ունի զփոփոխմունս շրջանին իւրոյ տարեւոր ժամանակին:
| 9:213 Just as a ship, skimming over the immense waters of the sea, unconsciously follows its course guided by a wise and skillful captain, so too the sun effects the changes in its yearly cycle through its steersman:
|
9:214 Եւ որպէս այլ մասունք աշխարհիս հաստատեալ են վասն մեր կենաց, եւ զնա իբրեւ զմի յայլոց մասանց տուեալ է մեզ յառաջնորդութիւն լուսոյ, որպէս զլուսին եւ զաստեղս եւ զաւդս յարածուփս եւ զամպս անձրեւաբերս. նոյնպէս եւ յերկրիս մասանց զծով եւ զգետս եւ զաղբեւրս եւ զամենայն պիտանացու ջուրս, նոյնպէս եւ զցամաքայինս ամենայն պիտոյիւք իւրովք:
| 9:214 And just as the other parts of this world have been established for the sake of our sustenance, so God has given us this sun to provide light as one of the other parts, like the moon and stars or the ever- shifting winds and rain- bearing clouds, and similarly among the parts of the earth, sea and rivers and fountains and all useful streams, and similarly the areas of dry land with all their uses:
|
9:215 Աստուած եւ զմի ոք ի սոցանէ չէ արժան անուանել. եւ եթէ ժպրհիցի ոք ասել, զանձն տգիտաբար կորուսանէ, եւ աստուած անունն մեծարելով զնոսա՝ նոքա ոչ ինչ աւգտեցան:
| 9:215 It is not right to call any one of these ‘ God. ’ If anyone were to dare to say so, he would destroy himself by his ignorance; and although he would honor them with the name of ‘ God, ’ they would have profited in no way:
|
9:216 Միոյ իշխանութեան երկու թագաւորք ոչ լինին. եւ եթէ մարդ զայդ քեզ յանձն ոչ առնու, քանի՛ եւս հեռի է յԱստուծոյ բնութենէն այդպիսի կարգ շփոթեալ:
| 9:216 One kingdom does not have two kings. And if you agree that man does not admit of this, how much further is such a confused state of affairs from the nature of God:
|
9:217 Արդ եթէ կամիս ուսանել զճշմարիտն, քաղցրացո զդառնութիւն սրտիդ, եւ բաց զաչս մտացդ, եւ մի՛ յարթնութեան կուրութեամբ ընդ խաւար գնար, որ անկեալ ես ի խորխորատ, եւ զամենեսեան կամիս առ քեզ ձգել:
| 9:217 So, if you wish to learn the truth, soften the bitterness of your heart, open the eyes of your mind, and once awake do not walk blindly in the dark; you have fallen into an abyss and wish to drag everyone down with you:
|
9:218 Եւ եթէ քոյքն գան զկնի մոլար վարդապետութեանդ՝ որ ոչ տեսանեն եւ ոչ իմանան, մի՛ եւ զմեզ կարծեր դոյն աւրինակ. քանզի բաց են աչք մտաց մերոց եւ սրատեսիլ եմք:
| 9:218 If your own, who neither see nor understand, follow your erroneous teaching, do not suppose that we shall do likewise; for the eyes of our minds are open and we see clearly:
|
9:219 Մարմնոյս աչաւք զարարածս տեսանեմք, եւ իմանամք զսա յայլմէ արարեալ. եւ ամենեքեան են ընդ ապականութեամբ:
| 9:219 With the eyes of the body we see Creation and understand that it was made by another and that all creatures are subject to corruption:
|
9:220 Իսկ Արարիչն ամենեցուն աներեւոյթ է ի մարմնաւոր աչաց, այլ մտաց իմանի զաւրութիւն նորա:
| 9:220 On the other hand, the Creator of all is invisible to bodily eyes, but his power is comprehended by the mind:
|
9:221 Եւ վասն զի ետես զմեզ ի մեծի տգիտութեան, եւ ողորմեցաւ մերում անուսումնութեանն, յորում եւ մեք իբրեւ զձեզդ երբեմն զերեւելիսս կարծէաք արարիչ եւ գործէաք զամենայն անառակութիւնս, վասն այնորիկ առ սէր իւր եկն մարմնացաւ ի մարդկանէ, եւ ուսոյց մեզ զաներեւոյթ Աստուածութիւնն իւր:
| 9:221 And because he saw us in great ignorance and pitied our despair— in which, like you, we once thought visible things were the Creator and we used to commit all sorts of dissolute acts— therefore in his love he came and was incarnate from a human being, and taught us his invisible divinity:
|
9:222 Այն զի բարձրացոյց զինքն ի խաչն կախաղանի, եւ զի մարդիկ զհետ լուսաւորացդ մոլորեցան, մերկեաց յարեգակնէ զլոյս ճառագայթիցն իւրոց, զի եղիցի խաւար սպասաւոր մարդկութեան նորա. զի որ իբրեւ զձեզ անարժանք իցեն, մի՛ տեսցեն զկեանս իւրեանց ի մեծի անարգութեան:
| 9:222 He even raised himself to a gibbet in the form of the cross; and because men had gone astray after the luminaries, he stripped the sun of the light of its rays, so that the darkness might pay service to his humanity and those who were unworthy like you might not see the great ignominy of their lives:
|
9:223 Որպէս եւ այսաւր, որ ոչ խոստովանի զխաչելեալն Աստուած, նոյն խաւար մածեալ է զոգւով եւ մարմնով նորա. որպէս եւ դու իսկ այսաւր ի նմին խաւարի կաս, եւ զմեզ դեռ եւս չարչարես:
| 9:223 Just as today that same darkness clings to the soul and body of those who do not confess the crucified God, so you too are today in the same darkness and still torment us:
|
9:224 Պատրաստ եմք ըստ աւրինակի Տեառն մերոյ մեռանել. որպէս զիարդ եւ կամիս՝ կատարեա զկամս դառնութեան քո:
| 9:224 We are ready to die following the example of our Lord. As and however you wish, fulfill your cruel desires:
|
9:225 Յայնժամ իբրեւ հայեցաւ ի նոսա անաւրէնն Դենշապուհ, եւ ետես ի մեծի ուրախութեան զուարթագին զամենեսեան, գիտաց եթէ ոչ գնան առ նոսա բանք սպառնալեաց եւ ողոքանաց:
| 9:225 When the impious Denshapuh had observed them and seen that they were all exceedingly joyful, he then realized that threats or cajoling words would have no effect on them:
|