4:1 Յաղագս զի ոչ սակս Ադամայ եւ այլոց նահապետացն միաբանեցան այլքն ի պատմագրաց:
| 4:1 Concerning the fact that other historians are not in agreement about Adam and the other patriarchs:
|
4:2 Յաղագս Արմատոյն հանուր մարդկութեանս, կամ թէ հաճոյ ումեք թուիցի ասել ծայրին, պարտ էր մեզ սակաւ ինչ անցանել բանիւ, թէ ընդէ՛ր հակառակ Հոգւոյն խորհեալ` անմիաբանեցան այլքն ի պատմագրաց, զԲերոսեայ ասեմ, զԲազմավիպէն եւ զԱբիւդենայ. կամ զնոյն ինքն զՆաւակառուցէն եւ զայլոց նահապետացն, ոչ միայն վասն անուանց եւ ժամանակաց, այլ եւ վասն ոչ սկիզբն զառ ի մէնջ հաւատարմացեալս կարգելոյ ազգի մարդկան:
| 4:2 Concerning the root of all mankind, or if it seems better to someone to say the “ summit,” we must consider briefly why the other historians have views contrary to the Spirit and in disagreement with each other - Berossus I mean, and Polyhistor and Abydenus - over the very builder of the ark and the other patriarchs, not only concerning their names and times but also by not positing an origin to the human race that is credible to us:
|
4:3 Քանզի ասէ վասն նորա Աբիւդենոս հանգոյն այլոցն այսպէս. «Եւ զնա ամենախնամն Աստուած եցոյց հովիւ եւ առաջնորդ ժողովրդեանն:
| 4:3 For Abydenus says the following about him, in agreement with the others: “ The all- merciful God rewarded him as a shepherd and guide for the people:
|
4:4 Յետ որոյ ասէ. «Թագաւորեաց Աղովրոս շարս տասն», որ լինին ամք երեսուն եւ վեց հազար:
| 4:4 Later he says: “ Aḷovros reigned for ten shars”- that is for thirty- six thousand years:
|
4:5 Նոյնպէս եւ յաղագս Նոյի այլով անուամբ վարին եւ ժամանակաւք անբաւիւք. թէպէտ եւ վասն ջրոյն սաստկութեան եւ վասն ապականութեան երկրի` զոյգ հոգեւորացն բարբառին բանից. նոյնգունակ եւ զթիւ նահապետացն տասն` Քսիսութրեաւ հանդերձ թուեն:
| 4:5 Similarly they apply another name to Noah and redit him with infinite periods of time, although they agree with the saying of Holy Scripture regarding the Flood and the devastation of the earth. Likewise, they reckon the number of patriarchs as ten, including Xisut’ra:
|
4:6 Որ ոչ միայն ըստ բոլորման առ ի յարեգականէ չորեքժամանակեան ըստ մեզ լինելոյ տարւոյն` հեռանայ յամաց մերայնոցն, - մանաւանդ թէ եւ յաստուածայնոցն, - այլ եւ ոչ որպէս Եգիպտացիքն զլուսնականսն հաշուեն ծագմունս. նա եւ ոչ, զառ ի դիցն ոմանց ասացեալս թէ տարիս ոք վարկցի` զուգեալ համեմատէ անհուն թուոց առարկութեանցս առ ի հաւասարել ճշմարտութեանն, երբեմն նուազ եւ երբեմն սաստիկ զհաւաքումն գումարելով:
| 4:6 And not only according to our cycle of the four seasons measured by the sun does their reckoning of the years differ from ours, especially from the biblical years, but neither do they reckon the new moons like the Egyptians. Nor, if one were to count as years the periods named after some gods, could he make them equal to the limitless numbers of these proposals with a view to attaining the truth, since now he would increase and now decrease the number:
|
4:7 Արդ աւրէն էր մեզ աստանաւր զկարծիս նոցա յայտնել ըստ կարողութեան, թէ զի՛նչ իւրաքանչիւր ոք ի նոցանէ խորհեցան այսպէս զայսոսիկ գրել. այլ վասն երկարութեան առաջիկայ գործոյս` այլում տեղւոյ եւ ժամանակի զայսոսիկ թողեալ, հատցուք աստանաւր զբանս, սկսանելով յաղագս այսորիկ` որպէս եւ հաւատացեալ եմք:
| 4:7 So we should here indicate their opinions according to our ability and write down accurately what each one of them thought. But because of the length of the present work we shall leave these matters to another place and time and shall cut off this account here; and we shall now begin with what we consider reliable:
|
4:8 Ադամ նախաստեղծ. սա կեցեալ ամս երկերիւր եւ երեսուն` ծնանի զՍէթ. Սէթ կեցեալ ամս երկերիւր եւ հինգ` ծնանի զԵնովս:
| 4:8 Adam was the first to be created. He lived [230] years and begat Seth [cf. Gen.: 5:3]; Seth lived [205] years and begat Enos:
|
4:9 Սորա երկուքն յարձանագրութեանցն ընդդէմ երկուց հանդերձելոցն, որպէս ասէ Յովսեպոս. թէպէտ եւ ուրն անյայտ է:
| 4:9 his are two of the inscriptions dealing with two future events, as Josephus says, although their location is unclear:
|
4:10 Ենովս, որ առաջին յուսացաւ կոչել զԱստուած:
| 4:10 Enos was the first who had hope to call on God:
|
4:11 Եւ ընդէ՞ր արդեաւք այս, եւ կամ վասն որո՞ց պատճառանաց նախ սա յուսացեալ կոչելոյն զԱստուած, եւ կամ ո՞րպէս կոչելն իմանի:
| 4:11 Why, then, and for what reasons was he the first to have hope to call upon God? And how is “ calling” to be understood:
|
4:12 Քանզի է Ադամ ճշմարտապէս աստուածաստեղծ, եւ սա ի բերանոյ Աստուծոյ առեալ ասի պատուէր, այլ եւ յանցուցեալ եւ ի թագստեան եղեալ` զՈ՞ւր եսն յԱստուծոյ եւ ոչ յայլմէ ումեքէ հարցանի. սապէս եւ զվճիռ վարկին ի նորին բերանոյ լսէ:
| 4:12 For Adam was truly the creature of God, and he is said to have received a command from God’s mouth. But he transgressed and hid and was asked: “ Where are you?” [Gen. 3:9] by God and not by anyone else. Likewise, he heard the sentence from the same One’s mouth:
|
4:13 Իսկ յետոյ եւ Աբէլ մերձաւոր եւ ծանաւթ Աստուծոյ լեալ` պատարագ մատուցանէ, եւ ընկալեալ լինի:
| 4:13 Later too Abel, who was close and known to God, offered Him a sacrifice, and it was accepted:
|
4:14 Արդ` սոցա այսպէս յընդունելութիւն եւ ի ծանաւթութիւն Աստուծոյ լեալ` ընդէ՞ր առաջին սա ասի կոչել զԱստուած, եւ այս` յուսով:
| 4:14 So as these were accepted and known by God, for what reason is the other called the first to call upon God, and that with hope:
|
4:15 Արդ` զայլսն վասն սորա ի տեսութեանց ի հրաւիրեալն մեր յուղարկեսցուք տեղի. իսկ որ առ ձեռն պատրաստն է` ասասցուք:
| 4:15 Now the rest of our speculations about him we shall defer to the place of our choosing. Here let us speak of what is ready to hand:
|
4:16 Քանզի ի պատուիրանազանցութեան գտեալ առաջինն ի մարդկանէ ի դրախտէն եւ յԱստուծոյ, չարին աղագաւ, որպէս ասացեալ է, գտանի արտասահմանեալ:
| 4:16 For since the first of mankind was found in transgression of the commandment, because of his evil, as has been said, he was expelled from the Garden and from God:
|
4:17 Զկնի եւ ընտանեգոյնն Աստուծոյ յորդւոցն Ադամայ` ի հարազատէն իւրմէ սպանանի յեղբաւրէ:
| 4:17 Afterward the one of Adam’s sons who was the most intimate with God was killed by his own blood brother:
|
4:18 Յետ որոյ ոչ բանի ինչ աստուածայնոյ եւ ոչ յայտնութեան ինչ իրիք եղելոյ, ի տարակուսանս եւ յանյուսութիւն ազգ մարդկան հատեալ լինի, այլ եւ յինքնահաճոյ արդարեւ գործս. յորոց միջի սա քաջայոյս եղեալ ուղղութեամբ հանդերձ կոչէ զԱստուած:
| 4:18 Following that there was no further word of God or revelation, and the human race was left to doubt and despair and indeed to acts of its own pleasing. Among these he Enos, having the greatest hope and righteousness, called upon God:
|
4:19 Իսկ կոչելդ կրկնակի իմանի. կա՛մ անուանել որպէս զմոռացեալ, կամ յաւգնականութիւն կարդալ:
| 4:19 But this “ calling” can be understood in two ways: either naming as of something forgotten or summoning to help:
|
4:20 Արդ` անուանելն որպէս զմոռացեալ` ոչ է ի դէպ. զի ոչ բազմութիւն ամաց ընդ մէջ անցեալ, որ ի մոռացումն նոցա զԱստուածդ ածէր զանուն եւ կամ զնոյն ինքն` որոյ անունն, եւ ոչ դարձեալ մահու եւ թաղման դեռ եւս յԱստուծոյ ստեղծեալն հասեալ էր:
| 4:20 Now the naming as of some thing forgotten is inappropriate here, for there had not passed a great number of years that would have led them to forget the name God or Him whose name it is, nor had the one created by God yet reached death and burial:
|
4:21 Ապա ուրեմն յաւգնականութիւն կոչէ սա զԱստուած:
| 4:21 So then he called God to help him:
|
4:22 Սա կեցեալ ամս հարիւր եւ իննսուն` ծնանի զԿայինան. Կայինան կեցեալ ամս հարիւր եւ եաւթանասուն` ծնանի զՄաղաղայէլ. Մաղաղայէլ կեցեալ ամս հարիւր վաթսուն եւ հինգ` ծնանի զՅարեդ. Յարեդ կեցեալ ամս հարիւր վաթսուն եւ երկու` ծնանի զԵնովք. Ենովք կեցեալ ամս հարիւր վաթսուն եւ հինգ` ծնանի զՄաթուսաղայ:
| 4:22 After he had lived [190] years he begat Caynan; Caynan after living [170] years begat Malaliel; Malaliel after living [165] years begat Yared; Yared after living [162] years begat Enoch; Enoch after living [165] years begat Methusela:
|
4:23 Սա յետ ծնանելոյն զՄաթուսաղայ` ամս երկերիւր արժանի եւ հաճոյ վարս ստացեալ, որպէս գիտէ որ հաճեցաւն, փոխեալ ասի ի միջոյ ամբարշտաց. զորոյ զպատճառն յետոյ հատուսցուք:
| 4:23 after the birth of Methusela for [200] years he lived a worthy and pleasing life, as He who was pleased knows, and is said to have been removed from among the impious [cf. Gen. 5:24]. The cause for this we shall set out later:
|
4:24 Մաթուսաղայ կեցեալ ամս հարիւր վաթսուն եւ հինգ` ծնանի զՂամեք. Ղամեք կեցեալ ամս հարիւր ութսուն եւ ութ` ծնանի որդի, եւ անուանէ զնա Նոյ:
| 4:24 Methusela after living [165] years begat Lamech; Lamech after living [188] years begat a son and named him Noah:
|
4:25 ՅԱՂԱԳՍ ՆՈՅԻ Եւ ընդէ՞ր արդեաւք զսա միայն որդւոյ անուամբ յորջորջեաց, իսկ վասն այլոցն ամենեցուն պարզաբար ասաց, թէ ծնան. զորմէ ընդդէմ իմն մարգարէանայ հայրն. «Սա, ասէ, հանգուսցէ զմեզ ի գործոց եւ ի տրտմութենէ ձեռաց եւ յերկրէ` զոր անէծ տէր Աստուած:
| 4:25 CONCERNING NOAH: Why then did Scripture bestow on him alone the name of son, whereas it simply says of all the others “ they begat”? Concerning him his father made an antithetical prophecy, saying: “ He will give us rest from work and the toil of our hands and from the earth which the Lord God has cursed:
|
4:26 Որ եղեւ ոչ հանգիստ, այլ ջնջումն որ ինչ միանգամ ի վերայ երկրի:
| 4:26 Which was not rest but the destruction of whatever was upon the earth:
|
4:27 Ինձ թուի` հանգուցանելն դադարեցուցանել է. իսկ դադարեցուցանելն` զամբարշտութիւն եւ զչարիս, սատակմամբ մարդկան զազրագործաց դարուն երկրորդի:
| 4:27 It seems to me that to give rest means to stop, namely, to stop the impiety and evil by the annihilation of the infamous men of the second age:
|
4:28 Քանզի գեղեցկաբար ասաց, թէ «ի գործոց մերոց», որ է յանաւրէնութեանց, «եւ ի տրտմութենէ ձեռաց», որովք կատարեմք զպղծութիւնս:
| 4:28 For he well said “ from our deeds,” which is from lawlessness, and “ from the toil of hands,” with which we work filthiness:
|
4:29 Բայց եւ հանգչին արդարեւ ըստ այսմ մարգարէութեան ոչ ամենեքին, այլ կատարեալքն յառաքինութեան ոգիք, յորժամ չարիք որպէս հեղեղաւ ջնջեալ մաքրին, իբր առ Նոյիւ մոլեալքն ի չարիս:
| 4:29 But indeed not everyone rested according to this prophecy but only the souls perfect in virtue, when the evil was washed away and purified as if by a flood- as happened to those who were profligate in evil in the time of Noah:
|
4:30 Իսկ որդւոյ անուամբ մեծարեաց զնա Գիր` իբրեւ զյայտնի եւ զնշանաւոր եւ զարժանաւոր ժառանգ հայրենեացն առաքինութեանց:
| 4:30 But Scripture honored him with the name of son as a famous, notable, and worthy heir of the ancestral virtues:
|