11:0 Թէ որո՛վ օրինակաւ վկայեաց Մուկաթլ ի Վանանդ Գաւառէ:
| 11:0 In what fashion Makat’l from the province of Vanand was martyred:
|
11:1 Եւ եղեւ զի անցանէր ընդ այն Մուկաթլ ոմն ի Վանանդ կոչեցեալ ազատութենէ, ըստ սովորութեան ծանօթացուցանել զիւրաքանչիւրոց առանձնաւորութիւն եւ զպատուոցն գերակայութիւն, կամ ի ծնողաց կամ ի տեղւոյ կամ ի գաւառէ կամ յազգէ կամ յարիութենէ կամ ի պատահմանէ սկիզբն առ:
| 11:1 It happened that there passed that way a certain Mukat’ of the nobility of Vanand to inform himself according to custom of each person’s station and eminence of rank, whether this was due to birth or place or province or family or valour or chance:
|
11:2 Սովորութիւն է գրոց, որպէս զիրն նոյնպէս եւ զտեղին վերաբերեալ, կամ ըստ ծանօթութեան, կամ ըստ պատուոյ:
| 11:2 It is usual in books to indicate both the event and the place involved, either to make them known or to render them famous:
|
11:3 Զսա ըմբռնեալ զօրաց Տաճկաց ածին առ զօրավարն. եւ բազում վնասս ի գործս արքունի կուտեցին ի վերայ նորա եւ ստութեամբ առաւել քան թէ ճշմարտութեամբ պարտաւորեցին զնա:
| 11:3 The Muslim soldiers arrested him and brought him to the general. They imputed to him much harm to state affairs, and falsely rather than rightly condemned him:
|
11:4 Եւ մինչ կարի եւ ահագին սաստիկս կուտեցաւ ի վերայ նորա ամբոխն, եւ ամբաստանքն միաբարբառ զաղաղակ բարձեալ առաջի բռնաւորին զօձիս պատառեալ ասէին, «մահապարտ է, չէ պարտ դմա կեալ, եւ ոչ առնուլ տեղի պատասխանւոյ», եւ յայնչափ սաստիկ եւ անհուն ամբոխին սուտ վկայութեանն զբոլոր բարկութիւն բռնաւորին զարթուցին ի վերայ առնն, որպիսի ոչ ի միոյ ուրուք վերայ այնքան ժամանակս եհեղ զբարկութիւն իւր զօրավարն Բուխայ:
| 11:4 Eventually a great and fearsome tumult was stirred up against him, and his calumniators cried with one voice before the tyrant, tearing their collars: “ He is worthy of death; it is not right for him to live or have an opportunity to respond.” By such a violent uproar of false testimony they excited the tyrant’s full anger against the man, such anger as the general Bugha had never vented on anyone else for all that time:
|
11:5 Եւ հրամայեաց ածել զնա յատեանն, ուր կային միաբան ժողով զօրագլխացն:
| 11:5 He commanded him to be brought into the tribunal where the group of generals were all assembled:
|
11:6 Եհարց սաստիւ կամ թէ հրամանաւ տէրութեան իւրոյ, «ի բաց լեր, ասէ, ի հաւատոցն Քրիստոսի, եւ իմ թողեալ քեզ զբազում վնասսն զոր գործեցեր, եւ կեցցես եւ վայելեսցես ի պատիւս եւ ի պարգեւս թագաւորին, եւ մի ի վերայ մեծ յանցանացն զոր յանցեար, որպէս լսեմդ զոր ինչ ամբաստանեն զքէն՝ յայդ եւս յաւելուր, յամառել պնդել ի հաւատսն Քրիստոսի զոր պաշտեսդ, եւ ի ձեռն չարաչար տանջանաց ելանել ի կենաց աստի, զի ոչ եւս ունիմ շատ խօսիլ ընդ քեզ:
| 11:6 He interrogated him cruelly and with the authority of his position: “ Abandon the faith of Christ,” he said,” and I shall forgive you the great harm you have wrought; you will live and enjoy royal honours and gifts. Do not add to the great crimes you have committed, as I hear them described by your accusers, that of obstinate persistence in the faith of Christ whom you worship, so that you are deprived of life through cruel tortures. For I have nothing more to say to you:
|
11:7 Ետ պատասխանի երանելի Մուկաթլ լի հաւատովք եւ ճշմարիտ խոստովանութեամբ ի Հայր եւ յՈրդի եւ ի Հոգին Սուրբ, ասէ. «եւ ո՜վ տայր ինձ վկայել ի վերայ ճշմարտութեանն եւ մեռանել վասն անուանն Քրիստոսի, եւ զարիւն իմ փոխանակ արեանն Քրիստոսի հեղուլ եւ զմարմին իմ փոխանակ մարմնոյ նորա ի մահ մատնել եւ զչարչարանս իմ ընդ նորա չարչարանսն խառնել, զի եւ ընդ նմա փառաւորեցայց. նա է տէր տերանց եւ թագաւոր թագաւորաց եւ իշխան կենաց եւ մահու, Աստուած յաւիտենական Յիսուս Քրիստոս:
| 11:7 The blessed Mukat’l responded, full of faith and with a true confession in the Father, Son, and Holy Spirit: “ Who allowed me to be martyred for the truth and die for Christ’s name, to shed my blood in return for Christ’s blood, to offer my body to death in return for his body, to mingle my torments with his torments, that I should be glorified with him? He is the Lord of Lords, King of Kings, Prince of life and death, God for eternity, Jesus Christ:
|
11:8 Իսկ սպառնալիք քո եւ չարչարանք, զոր ասես ի վերայ իմ հասուցանել՝ խաղ մանկտոյ կամ զառանցելոց թուի յաչս իմ, եւ բանք քո նոյնպէս, որպէս առն անմտի եւ խելագար եւ ցնորեալ ծերոյ:
| 11:8 But your threats and tortures, which you say you will inflict on me, seem in my eyes as a joke of children or madmen, and your words like those of a senseless man or a crazy and raving dotard:
|
11:9 Յայնժամ բարկացեալ բռնաւորն հրամայեաց նախ զլեզուն հատանել զսրբոյն, զի մի յաճախիցէ առ հասարակ զթագաւորն եւ զօրէնսդիրն ինքեամբ հանդերձ անարգել. ապա հրամայեաց զերկոսին զձեռսն եւ զերկոսին զոտսն հատանել. ապա անդամ անդամ յօշեցին զնա, որ մատոյց զինքն պատարագ կենդանի որդւոյն Աստուծոյ. եւ կայր դեռ եւս մեծաւ ուժով, եւ գոհութեամբ ընդունէր զեկեալ ի վերայ նորա չարչարանս վասն սիրոյն Քրիստոսի:
| 11:9 Immediately the angry tyrant ordered that first the saint’s tongue be cut out so that he could not further insult the caliph, their legislator [Muhammad], and himself. Then he ordered his two hands and his two feet to be cut off. Limb by limb they dismembered him; he offered himself as a living sacrifice to the Son of God. With great fortitude and thanksgiving he endured the tortures inflicted on him for the love of Christ:
|
11:10 Մինչդեռ կայր եւս կենդանի՝ ետ կանգնել փայտ մի մեծ եւ բարձր յոյժ, եւ դնել զնա ի ծայր փայտին, ունել ի բարձրաւանդակ տեղւոջ. եւ իջուցեալ ի փայտէն հատին սուսերաւ զգլուխ նորա. եւ դարձեալ եդին ի վերայ ի տեղւոջ վկայութեանն նորա, ի Գոռոզու մերձ ի լեառն Քշիթ, ուր էր բանակ այլազգեացն:
| 11:10 While he was still alive, [Bugha] had a massive and very tall gibbet erected; he was put on the top of it and suspended in a very high place. Then bringing him down from the gibbet, they cut off his head with a sword and set it back up again in the spot of his martyrdom, in Goroz near the mountain K’shit’, where the camp of the Muslims was situated:
|
11:11 Եւ այսպէս կատարեցաւ սուրբն ամենայաղթ նահատակն Քրիստոսի Մուկաթլ փառաւորապէս ի Հայր եւ յՈրդի եւ ի Հոգին Սուրբ, որում փառք յաւիտեանս ամէն:
| 11:11 So the holy, all- victorious champion of Christ Mukat’l was martyred gloriously for the Father, Son, and Holy Spirit— to whom be glory for ever. Amen:
|
11:12 Նմանապէս կամ թէ եւս հրաշափառագոյն երիցս երանելիք Սողովմոն, որ Սեւորդին ճանաչի, եւ Կախայ վերին աշխարհեցին՝ ոչ խոտորեցան ի բանս թագաւորին եւ ոչ եղեն ունկնդիր մաղձահամ եւ ժախահոտ բանիցն, իբրեւ ի փեռեկեալ գերեզմանէ զնեխահոտութիւնն արտաքս հատանելոյ. որով զբազումս դրդուեցոյց ի յաստուածային օրինացն եւ յերկրպագութենէ յաստուածորդւոյն:
| 11:12 In similar fashion, or even more wonderfully, the thrice- blessed Solomon, known as Sevordi, and Kakhay of the upper land did not incline to the tyrant’s proposals or heed his words that reeked of gall and putridity like the stench that emanates from an opened tomb— whereby he had seduced many away from the divine religion and the worship of the Son of God:
|
11:13 Այլ նահատակեցան արիաբար եւ ետուն պատասխանի թագաւորին մեծաւ համարձակութեամբ, յուսացեալ ի մին միայն ի թագաւորն թագաւորաց եւ ի տէրն տերանց, ի Քրիստոս յորդին Աստուծոյ:
| 11:13 But they battled valiantly and responded to the tyrant with great audacity, hoping in the one sole King of Kings and in the Lord of Lords, in Christ the Son of God:
|
11:14 Եւ ասեն ցթագաւորն, «լաւ է մեզ մեռանել վասն անուանն Քրիստոսի, քան վայելել ընդ քեզ. որով մահուամբ եւ կամիս՝ պատրաստք եմք յամենայն հնարս չարչարանաց մտանել, զոր ուսոյց քեզ վարդապետն չարեաց հայրն քո սատանայ. մեք ոչ ի բաց կամք ի սիրոյն Քրիստոսի եւ ոչ մեկնիմք ի կենացն յաւիտենից եւ ոչ լինիմք ժառանգորդ յաւիտենական տանջանացն:
| 11:14 They said to the tyrant: “ It is better for us to die for Christ’s name than to enjoy [life] with you. By whatever death you wish, we are ready to submit to every form of torture that the master of evil, your father Satan, has taught you. We shall not abandon the love of Christ, nor shall we be deprived of eternal life or inherit eternal torments:
|
11:15 Յայնժամ բարկացեալ բռնաւորն իբրեւ զգազան մի կատաղեալ, յարձակեալ ի վերայ գառանց գէշ արկանել զնոսա՝ հրամայեաց պնդել զնոսա ի ցիցս կապեալ ոտիւք եւ ձեռօք. եւ ետ բերել քուքս եւ տանջել զնոսա քքովքն յերկար, մինչ կարծել ի նմին վախճանել, եւ նոքա կային մեծաւ ուժով եւ գոհանային զանբաւ եւ զառատաշնորհ պարգեւացն Քրիստոսի, որ արժանի արար զնոսա մեռանել վասն անուանն Քրիստոսի եւ առնուլ զմարտիրոսական պսակն:
| 11:5 Then the tyrant raged like a furious wild beast attacking lambs to devour them. He ordered them to be fastened to stakes with their feet and hands bound. He had iron rods brought, and they tortured them with the rods for a long time until they seemed to have died. But they endured with great fortitude, thanking Christ the liberal bestower of unbounded gifts, who had made them worthy to die for Christ’s name and to receive the crown of martyrdom:
|
11:16 Եւ մինչդեռ կային կենդանի եւ գոհանային զՔրիստոսէ զանյաղթ զօրութենէն, որ զօրացոյց զսուրբսն մեծ ասպարիսին ի հոգեւորական պատերազմին՝ եւս առաւել բարկացեալ թագաւորն՝ իբրեւ զհնոց վառեալ բորբոքէր. ետ բերել փայտ, եւ եդեալ ի վերայ փայտին զերանելին Սողոմոն՝ եւ մօտ առ փայտն կացուցին զսուրբն Կահայ, զի գոնեայ մինն ի միւսոյ տանջանացն երկուցեալ հնազանդիցի հրամանի թագաւորին:
| 11:16 While they were still alive and thanking Christ for the unconquerable power with which he had strengthened the saints for the great arena in the spiritual battle, the tyrant became even more enraged, flaming like a fiery furnace. He had wood brought, and they placed the blessed Solomon on the wood. Near to the wood they set the holy Kakhay, so that perhaps the one, frightened by the other’s torments, might obey the tyrant’s order:
|
11:17 Իսկ նոքա առաւել քան զառաջինն դիմեցին ընդդէմ չարչարանացն խաչակից լինել Քրիստոսի. ուրացան զանձինս եւ առին զխաչն Քրիստոսի եւ գնացին զհետ կոչողին, կորուսին զանձինս, այսինքն զկեանս աշխարհիս, զի զյաւիտենիցն գտցեն զկեանս. մեռան ընդ Քրիստոսի, զի ընդ նմին թագաւորեսցեն:
| 11:17 But even more than previously they endured the tortures in order to be crucified with Christ. They denied themselves, took up Christ’s cross, and followed the summons. They lost themselves, that is the life of the world, in order to gain eternal life. They died with Christ in order to reign with him:
|
11:18 Նոյն ժամայն ել հրաման յարքունուստ, զի զսուրբն Սողոմոն ի նմին փայտի սպանցեն, նետաձիգ լինել ի նա:
| 11:18 Then there came an order from court to kill Saint Solomon on that [pile of] wood by shooting him with arrows:
|
11:19 Եւ ըստ հրամանի բռնաւորին դահճացն ձգեալ ի նա նետս շուրջանակի՝ աւանդեաց զոգին ի փառս Աստուծոյ երանելի նահատակն Քրիստոսի:
| 11:19 At the tyrant’s command, the executioners in a circle shot arrows at him; so the blessed martyr of Christ gave up the ghost for the glory of God:
|
11:20 Իսկ զսուրբն Կահայ հրամայեաց սրով սպանանել. եւ առեալ դահճին զսուրն՝ եհար զերանելին եւ եհատ զգլուխ նորա, եւ նոյնժամայն աւանդեաց զոգին ի ձեռս Աստուծոյ:
| 11:20 Saint Kakhay he ordered to be slain with the sword. The executioner took his sword, struck the blessed one, and cut off his head. Immediately he surrendered his soul into God’s hands:
|
11:21 Այսպէս վկայեցին երանելիքն ի փառս սուրբ Երրորդութեանն յաւիտեանս յաւիտենից:
| 11:21 Thus the blessed ones were martyred to the eternal glory of the Holy Trinity:
|
11:22 Էր ընդ գերեալսն ի լեռնէն Խութայ Յովնան անուն. սա այն է, որ մինչ յելանելն Բուխայի ի սկզբանն մտանելոյ նորա ի Հայս՝ եկաց ընդդէմ նորա բնակչօք լերինն եւ հարուածս մեծամեծս հասոյց ի վերայ զօրացն արքունի. իսկ իբրեւ ընդդէմ կացին լեռնայնոցն գունդքն Տաճկաց եւ հարին զլեռնայինսն՝ ձերբակալ արարեալ զերանելին Յովնան տարան ետուն կապանօք ի բանդ արքունի:
| 11:22 With the captives from the mountain of Khoyt’ was a man called Yovnan. He it was who during Bugha’s attack, from the beginning of his invasion into Armenia, had opposed him with the inhabitants of the mountain and had inflicted severe losses on the royal army. But when the Muslim troops attacked the people of the mountain and defeated them, they arrested the blessed Yovnan and had him taken in bonds to the royal prison:
|
11:23 Եւ յաւուր միոջ հրաման ետ թագաւորն ածել զառաջեաւ. եւ հարցեալ ցնա յաղագս մահուանն Յովսէփու ի վրէժխնդրութեանն երկրորդ նահատակութեան նորա, որ եկաց ընդդէմ զօրավարին, յուշ առնելով նմա զապստամբութենէ եւ ընդխառնելոյ նորա ի վնասս արքունի, միանգամայն սաստկացուցանէր ի վերայ նորա զահարկութիւնն, զի գոնեայ այնու կարասցէ արդեօք վրիպեցուցանել ի ճշմարիտ հաւատոցն որ ի Հայր եւ յՈրդի եւ ի Հոգին Սուրբ:
| 11:23 One day the caliph ordered him to be brought before him. He questioned him about the death of Yovsēp’ in revenge for his second heroic exploit when he [Yovnan] had resisted the general and reminded him about the revolt and his involvement in harm to royal affairs. At the same time he tried to intimidate him even more, that perchance thereby he might really be able to turn him away from the true faith in the Father, Son, and Holy Spirit:
|
11:24 եւ իբրեւ եդ առաջի զվնասուցն որով կարծէր արկանել զնա ի հաղբս կորստեան՝ ասէ ցերանելին, «եթէ կամիս կեալ ընդ իս եւ վայելես ի կեանս աշխարհիս, եւ ընդունել պարգեւս եւ պատիւս յինէն՝ հաւանեա հրամանի կամաց իմոց եւ ի բաց լեր ի հաւատոց քրիստոնէութեանդ, զոր պաշտես, եւ ծառայեա ճշմարտութեան օրինաց եւ հաւատոց, զոր ուսաք ի մարգարէէն Մահումաթայ. ապա թէ ոչ՝ զնորին հակառակն ընկալցիս, տանջանս եւ մահ, եւ ելցես ի կենաց աստի չարաչար մահուամբ:
| 11:24 When he put before him the question of the harm, whereby he expected he would cast him into a snare of destruction, he said to the blessed one: “ If you wish to live with me and enjoy the life of this world, to receive gifts and honours from me, submit to my command, abandon the Christian faith that you observe, and serve the true religion and faith that we have learned from the prophet Mahumat’. Otherwise, you will receive the opposite of this, torments and death, and be deprived of life by a cruel death:
|
11:25 Իսկ սուրբն գեղեցիկ խորհուրդ ի մէջ առեալ՝ ասէ ցբռնաւորն. «ընդէ՞ր որպէս մանուկ տղայ համարիս, արկանել առաջի իմ զպատրանս, սնոտի, առասպելաբան, խաբեբայ եւ պատիր յոյս խոստանալով ինձ՝ հանել զիս ի ճշմարիտ յուսոյն, զոր ի մանկութենէ ի վերայ հասեալ ճշմարտութեանն:
| 11:25 But the saint, inspired with a noble resolution, said to the tyrant: “ Why do you suppose me to be a young child that you cast before me vain and fanciful deceit, promising me a deceitful and false hope in order to draw me away from the true hope, the truth of which I have comprehended since my youth:
|
11:26 Ասէ թագաւորն. «մի արհամարհեր զթագաւորական բանքս իմ եւ կորուսաներ զկեանս քո, եւ լինիցիս իբրեւ զմի ի մահապարտաց, որ անձամբ զանձինս հերքեցին ի կենաց վտանգաւոր մահուամբ, որպէս եւ քեզ պատրաստեալ է, եթէ կացցես ի նմին յամառութեան ի հաւատսդ Յիսուսի որդւոյն Մարիամայ կնոջ հրէի:
| 11:26 Said the caliph: “ Do not despise my royal words and lose your life, to become like one of those condemned to death who have deprived themselves of life by a cruel death— such as has been prepared for you if you persist in the same stubborn faith in Jesus, son of Mariam a Jewish woman:
|
11:27 Ասէ երանելին. «տեսանեմ զքեզ որպէս զմի ի զառանցելոց խելագարեալ որպէս խօսիսդ. ես վաղ անարգեցի զքեզ, եւ ոչ փոքր ինչ երկիւղ կալայ ի սրտի իմում վասն քո, զի քամահելով ի վերայ քո՝ զզօրավարն քո հանդերձ զօրօքն ի սուր մատնեցի, եւ զաւար նորա բաշխեցի, եւ յերկրորդումն ոչ փոքր նախճիրս համարեցի զօրացն քոց. արդ ընդ արութիւնս իմ վատութի՞ւն խառնիցեմ եւ ընդ երկիւղիւ մահու անկանիցի՞մ:
| 11:27 The blessed one said: “ I see you speak as one of those mad fools. I long since despised you and had not the slightest fear in my heart for you. In my disdain for you I put your general and his troops to the sword, his booty I distributed, and on the second occasion I planned no little slaughter for your army. So shall I mingle cowardice with my valour and capitulate through fear of death:
|
11:28 Վասն մարմնաւորացն այնչափ նահատակեցայ, որպէս գիտացերն եւ որպէս այժմ լսես յինէն, վասն Քրիստոսի եւ վասն յաւիտենական կենացն ո՞չ մեռանիցիմ, կամ արդեօք ի քէ՞ն երկնչիցիմ. քա՜ւ լիցի. ահաւասիկ կամ, մի դանդաղիր կատարել՝ զոր ինչ կամիս առնել:
| 11:28 For the things of this world I have fought much, as you know and as you now hear from me. Shall I not then die for Christ and for eternal life, or shall I really be afraid of you? Far from it! Here stand I; do not hesitate to carry out whatever you wish to do:
|
11:29 Իբրեւ լուաւ զայսքան եւ առաւել քան զսոյնս յանդուգն եւ առանց երկիւղի զընդդէմ պատասխանատրութիւնն մեծաւ համարձակութեամբ՝ ապա հրաման ետ փութով ի կենաց բառնալ զգլուխ նորա սուսերաւ:
| 11:29 When he [the caliph] heard such replies and more of the same tenor delivered in a resolute and fearless manner with great audacity, then he ordered him to be put to death immediately by beheading with the sword:
|
11:30 Եւ առեալ դահճացն զերանելին՝ ածին ի տեղի սպանմանն. եւ նորա համբարձեալ զձեռս իւր յերկինս յաղօթս կալ, զի կարասցէ յաղթել նահատակութեամբ, եւ մատուցեալ զպարանոցն առ դահիճն՝ եհատ զգլուխ նորա, եւ աւանդեաց զոգին երանելին Յովնան ճշմարիտ խոստովանութեամբ ի Հայր եւ յՈրդի եւ Սուրբ Հոգին, որում փառք յաւիտեանս:
| 11:30 The executioners took the blessed one to the place of execution. He raised his hands to heaven in prayer that he might be able to overcome heroically, then offered his neck to the executioner who cut off his head. So the blessed Yovnan gave up the ghost with a true confession in the Father, Son, and Holy Spirit, to whom be glory for ever:
|
11:31 Եւ եղեւ իբրեւ արար եւ կատարեաց Բուխայ զոր ինչ խորհեալն էր ի վերայ աշխարհիս Հայոց, բարձումն յաշխարհէս մեծամեծացն Հայոց՝ յաւել եւ զայս եւս, զի մի ամենեւին ոք կայցէ յակաստանի, մանաւանդ զի ոչ ոք տեւեաց ընդդիմանալ ձեռին նորա. գրէ յականէ յանուանէ առ որ մնացեալն էին յաշխարհս յամուրս իւրեանց, զի փութով յիւրաքանչիւր տեղեաց առանց կասկածանաց եւ երկիւղի առ նա հասանիցեն եւ կալցին զիւրաքանչիւր իշխանութիւն եւ վայելեսցեն ի պարգեւս եւ ի պատիւս արքունի եւ կացցեն ի հնազանդութեան թագաւորին:
| 11:31 When Bugha had carried out his plans against Armenia— the removal of the Armenian magnates from the country— he also brought it about that no one at all remained in security, and notably that no one continued to resist his control. He wrote individually to those who remained in their lands in strongholds to the effect that they should rapidly come to him from each one’s territory without suspicion or fear; that they would receive their principalities and enjoy royal gifts and honours, and be subject to the caliph:
|
11:32 Եւ ելեալ յիւրաքանչիւր տեղեաց մի քան զմի յառաջանալ ի կոչումն Բուխայի, եւ ժողովեցան ի մի վայր եւ եկին կացին առաջի զօրավարին Տաճկաց:
| 11:32 Each left his territory, outstripping one another in response to Bugha’s summons. Gathering in one spot, they came before the general of the Muslims:
|
11:33 Իսկ նա փոքր ինչ ժամանակ ներեաց նոցա դիմօք սիրոյ խաղաղութեան, մինչեւ ի գլուխ ելին որ ինչ յաղագս Ապումուսէին էին հանդէսք. իսկ իբրեւ նա ըմբռնեցաւ, եւ գիտաց զօրավարն եթէ ոչ ոք այնուհետեւ յիշխանացն Հայոց մնաց, որ ոչ համագունդ ժողովեալ են առ նա՝ մերկացաւ յայնժամ զպատրուակ կեղծաւորութեանն, զոր սերմանեալ էր սատանայ ի սիրտ առնն:
| 11:33 For a short while he forgave them with an appearance of peaceful friendship, until his affair with Apumusē had been carried through. But after the latter had been arrested and the general knew that from then on not a single Armenian prince remained who had not joined him, he then stripped off the mask of deceit which Satan had planted in his heart:
|
11:34 Եւ ըստ տոհմս ազգաց, ըստ թուոյ տերանցն Հայոց, կազմեաց գունդս վառեալս զօրականաց, զինեալ եւ պատրաստեալ. եւ ընդ այգն ընդ առաւօտն, մինչ նոքա ննջէին յիւրաքանչիւր վրանաց օթոցի՝ եւ զօրքն շուրջ փակեցին սուսերօք եւ վահանօք եւ նիզակօք եւ վառեալ մոմեղինօք, եւ մտեալ ի ներքս ըստ հրամանի զօրավարին իւրեանց՝ եդին զոտս նոցա ի կապանս երկաթիս եւ բարձին ուղտուց եւ խաղացուցին ի Սամառայ:
| 11:34 He formed companies of armed soldiers, accoutred and prepared, according to the various families and the number of Armenian lords. At dawn one morning, while each was sleeping in his own tent, his troops surrounded them with swords, shields, lances, and lit torches. Entering at their general’s command, they put [the Armenians’] feet into iron bonds, put them on camels, and brought them to Samarra:
|
11:35 որոց անուանք ճանաչի սոցա՝ տէր Սմբատ սպարապետ Հայոց, եւ Գրիգոր Քուրդկայ որդի Մամիկոնէից տէր, եւ Ատրներսէհ Աղուանից իշխան, եւ Գրիգոր Սիւնեաց տէր, եւ Սահլ Սմբատայ որդի Շաքեոյ տէր, որ զԲաբանն կալաւ, եւ իշխանական Վասակ Վայոց ձորոյ տէրն, եւ Փիլիպպէ իշխանն Սիւնեաց, եւ Ներսէհ իշխան Գարիթայանից, եւ ապա Եսայի Ապումուսէ, որ զշատ պատերազմունսն եհար:
| 11:35 These were their names: Lord Smbat, sparapet of Armenia; Grigor son of K’urdik, lord of the Mamikonean; Atrnerseh, prince of Albania; Grigor, lord of Siunik’; Sahl son of Smbat, lord of Shak’ē, who had captured Baban; the princes Vasak, lord of Vayots’- dzor, and Philippe, prince of Siunik’, and Nerseh, prince of Garit’ayank’; and then Esayi Apumusē, who had waged many wars:
|
11:36 Մնաց միայն Աշոտ որդի սպարապետին եւ Մուշեղ եւ Սմբատ եղբայր Աշոտոյ, զորս եթող Բուխայ տիրել աշխարհին իւրեանց յաղագս յառաջագոյն մտերմութեան հօրն նոցա առ թագաւորն եւ առ զօրավարն, զի գնաց ըստ կամաց նոցա յամենայն ուժոյ զօրութեան մտաց իւրոց:
| 11:36 There remained only Ashot, son of the sparapet, and Musheł and Smbat, brothers of Ashot, whom Bugha allowed to govern their land because of the earlier loyalty of their father to the caliph and the general. For he had followed their wishes with all his strength and devotion:
|
11:37 Իսկ ի Վասպուրական տէրութեանն ի տեղւոջ զօր արութեան մնաց Գուրգէն, եւ այլ տոհմք Արծրունիք:
| 11:37 In the principality of Vaspurakan there remained Gurgēn in the general’s place and the other Artsruni families:
|
11:38 Եւ եբարձ զամենայն արս զօրութեան յերկրէս Հայոց, եւ ինքն գնաց անտի եւ եմուտ ի Պարտաւ՝ ձմերել անդ, եւ տեսանել վասն յետին կատարածին աշխարհիս Հայոց, թէ ո՛րպէս ի գլուխ ելանիցէ. եւ մեկնեաց յինքենէ զԱբրահիմ ոմն եւ յղեաց զնա հազարապետ Հայոց, եւ վերակացու ի վերայ հարկաց արքունի, եւ տիրել փոխանակ իշխանաց սորա:
| 11:38 So he removed all the powerful men from Armenia, then went himself to Partaw, to winter there and to see how he might complete the final destruction of Armenia. He despatched a certain Abraham and sent him as governor of Armenia and overseer of the royal taxes, to rule in the place of its princes:
|