3:0 The Enthronement of Smbat and about what happened in his time:
| 3:0 Յաղագս թագաւորելոյն Սմբատայ, եւ որ ինչ յաւուրս նորա գործեցաւ:
|
3:1 After Ashot, in [340-891], his son Smbat (reigned) for [24] years with the permission of the Greek king Leo [VI] Philosopher, who took the place of Basil, who died after [19] years of rule. The son of the latter, Leo, reigned for [26] years: he was a peace-loving man, caring for the good of the whole state, generous with gifts, in the distribution of which he did not look like a stingy Greek, who usually is not generous and who does not even have the word generous in his language; but as the son of an Armenian, he surpassed every Armenian in his tomfoolery:
| 3:1 Իսկ զկնի Աշոտոյ՝ [յՅԽ] թուականին թագաւորէ Սմբատ որդի նորին ամս [ԻԴ], կամակցութեամբ Լեւոն թագաւորի Յունաց. զի Վասլի թագաւորեալ ամս [ԺԹ] վախճանեցաւ եւ թողու փոխանակ զորդի իւր զԼեւոն, որ թագաւորեաց ամս [ԻԶ], այր խաղաղարար եւ բարեխորհ ամենայն երկրի, առատաձեռն ի տուրս, եւ ի բաշխելն ոչ որպէս զՀոռոմ ռիշտ. զի չէ սովորութիւն Հոռոմոց առատ լինել, եւ ոչ յիւրեանց լեզուն ասի առատ. այլ նա որդի Հայոց էր, եւ առաւել քան զՀայ առատատուր:
|
3:2 In the days of Smbat in [346=897], the Catholicos Bishop Georg died, whose patriarchal throne was occupied by the man of God, Mashtots:
| 3:2 Յաւուրս Սմբատայ՝ [յՅԽԶ] թուականին վախճանի Տէր Գէորգ կաթողիկոս Հայոց եւ փոխանորդէ զաթոռ հայրապետութեանն այրն Աստուծոյ սուրբն Մաշտոց:
|
3:3 He was from the village of Eghivardas, Aragatsot district:
| 3:3 Սա էր հայրենեաւք յԱրագածոտն գաւառէ ի գեղջէ Եղիվարդայ:
|
3:4 From young age, he lived a desert life, eating only vegetables, choosing the island of Sewan on the Geghama lake as his place of residence, where he built a church in the name of the Apostles:
| 3:4 Ի մանկութենէ խոտաբուտ կենաւք կեցեալ անապատաւոր ճգնութեամբ. որ եւ ի ծովուն Գեղամայ զկղզին Սեւանայ բնակութիւն իւր արարեալ՝ շինէ զեկեղեցին ի նմա, որ Առաքեալս անուանի:
|
3:5 A numerous brotherhood gathered here, governed by the charter of St. Basil: in this divine abode (imbued with) one faith, it devoted itself to the study of all the sacred books, so that its spiritual eyes could clearly see the path of the Lord, along which it could go steadily:
| 3:5 Յոր միացեալ ժողովեցան եղբարց բազմութիւն, կանոնադրութեան սահմանաւ սրբոյն Բարսղի, միակրաւնք ի տան Աստուծոյ եղեալ, ստանալով զբազմութիւն գրոց սրբոց, զի լուսաւոր եղիցին աչք ոգւոց ի տեսութիւն ճանապարհին Տեառն ըստ անստերիւր ուղեւորութեանց:
|
3:6 At this time, father Gagik, rector of the monastery of St. Atom, became famous for his virtues; he collected the lives of the martyrs in one book called Atomagir:
| 3:6 Յայսմ ժամանակի պայծառանայր առաքինութեամբ հայրն Գագիկ՝ առաջնորդ ուխտին սուրբ Ատոմայ, որ զյիշատակ մարտիրոսացն միայարեալ ի գիր, որ Ատոմայ գիր անուանեալ ասի:
|
3:7 But the man of God, Mashtots, having served as patriarch for [1] year, moved to God; his remains rest in Garni not far from the summer residence of Xosroviduxt, built by the Armenian king Trdat:
| 3:7 Այլ Մաշտոց այրն Աստուծոյ, կացեալ ամ մի ի հայրապետութեան՝ փոխի առ Աստուած, եւ նշխարք ոսկերաց նորա հանգուցեալ եղեւ ի Գառնի մերձ առ հովանոցին Խոսրովիդխտոյ, զոր էր շինեալ Տրդատայ Հայոց արքայի:
|
3:8 After him sat on the patriarchal throne in [346=897], Bishop Yovhannes of Dvin, a rhetorician and historian, (ruled) for [22] years:
| 3:8 Եւ յետ նորա նստի յաթոռ հայրապետութեան [յՅԽԶ] թուականին Տէր Յովհաննէս ի Դունայ, ճարտասան եւ պատմագիր՝ [ԻԲ] ամս:
|
3:9 During his days, Smbat, the heresiarch of the Tondrikians, came from the village of Zarehawan of the Calkotn district, an opponent of all Christian decrees:
| 3:9 Յաւուրս սորա երեւեցաւ Սմբատ Թոնդրակաց առաջինն ի Զարեհաւան գեղջէ, ի Ծաղկոտն գաւառէ, հակառակ ամենայն քրիստոնէական կարգաց: Գրչի յաւելում:
|
3:10 Upon his Enthronement to the throne, Smbat entered into full control of all his hereditary possessions, (which were) in Armenia and Iberia, (as well as) the cities of his rivals:
| 3:10 Իսկ Սմբատ թագաւորեալ՝ տիրէ բոլոր հայրենեաց իւրոց, Հայոց եւ Վրաց, ժառանգելով զքաղաքս հակառակորդաց իւրոց:
|
3:11 In his days and during the reign of his father, peace reigned in our country (everywhere), and everyone, according to the prophet, reclined under his vineyard and fig tree:
| 3:11 Յաւուրս սորա եւ յիշխանութեան հաւր իւրոյ էր շինութիւն եւ խաղաղութիւն յաշխարհիս Հայոց ըստ մարգարէութեանն՝ հանգչել իւրաքանչիւր ուրուք ընդ որթով իւրով եւ ընդ թզենեաւ:
|
3:12 The fields turned into villages, villages into cities according to their population and wealth, so that even shepherds began to appear in silk dresses:
| 3:12 Եւ այսպէս ագարակաց աւանացեալ եւ աւանաց քաղաքացեալ բազմամարդութեամբ եւ ընչեղութեամբ, մինչեւ հովուաց եւ անդէորդաց մետաքսեայս զգենուլ պատմուճան:
|
3:13 Smbat built the church of St Saviour (Amenaprkich) in the village of Shirakawan with a high dome and walls made of hewn stone:
| 3:13 Սա շինեաց զԱմենափրկիչ եկեղեցին յաւանին Շիրակայ, գմբէթաւորեալ բարձրագոյն յաւրինուածով, կոփածոյ քարեայ որմով:
|
3:14 At this time, the city of Dvin showed resistance; the king went to war against him and took him to the great heels:
| 3:14 Յայսմ ժամանակի դիմադարձ եղեւ Դուին. ընդ որ պատերազմեալ թագաւորին՝ առնու զքաղաքն յաւուր մեծի ուրբաթին:
|
3:15 Then he started a war with Ahmad, who defeated him and forced him to take flight with great loss:
| 3:15 Եւ ապա պատերազմի Սմբատ ընդ Ահմատայ եւ պարտի ի նմանէ՝ դառնալով ի փախուստ բազում հարուածովք:
|
3:16 Amir Afshin, the son of Saj, who was an ostikan in Persia, who crowned Smbat, indignantly viewed at the friendship of Smbat with the Greek emperor, and therefore, having entered Armenia, he took the fortress of Kars, captured the nobles with their wives and children and brought them to the city of Dvin in a pitiful way:
| 3:16 Եւ լուեալ զայս ամիրայն Ափշին՝ որդի Սաճին, որ էր ոստիկան ի Պարսս, որ եւ պսակեաց զՍմբատ, մանաւանդ զչարեալ ընդ բարեկամանալն Սմբատայ Յունաց կայսերն, եւ ելեալ Ափշին յաշխարհս Հայոց՝ առնու զբերդն Կարուց, գերի վարեալ զազատս կանամբք եւ մանկամբք իւրեանց եւ ողորմելի տեսակաւ հասուցանէ ի քաղաքն Դուին:
|
3:17 This is the same Afshin who took into captivity the lord Georg, who was ransomed by Hamam, the king of Albania:
| 3:17 Այս այն Ափշին է, որ զՏէր Գէորգ գերի տարաւ, զոր գնեաց Համամ Աղուանից թագաւորն:
|
3:18 Shapuh, the younger brother of King Smbat, standing between life and death, (decided) to go to Afshin, who (however) received him with great honors and released all the captured Armenians with him:
| 3:18 Իսկ Շապուհ՝ կրտսեր եղբայր թագաւորին Սմբատայ, եդեալ զանձն իւր ի մէջ մահու եւ կենաց՝ գնաց առ Ափշին. եւ մեծաւ փառաւք պատուի ի նմանէ՝ դարձուցեալ զամենայն գերութիւն Հայոց:
|
3:19 He received from Afshin the royal crown, which he brought and placed on the head of Smbat his brother (as proof of a new) assertion of (his) royal power:
| 3:19 Առնու ի նմանէ թագ թագաւորութեան, եւ բերեալ դնէ ի գլուխ Սմբատայ եղբաւր իւրոյ՝ հաստատելով զթագաւորութիւն նորա:
|
3:20 Thus the Armenian country again began to settle down and abound (with all the benefits) as before, and this is for many years:
| 3:20 Եւ աշխարհս Հայոց խաղաղանայր շինութեամբ եւ լիութեամբ իբրեւ զառաջինն այլ եւս ամս յոլովս:
|
3:21 But when we, having grown fat, spread out in breadth, turned out to be disobedient, we forgot our beloved God, the creator of the world and the giver of all blessings; when the priests and the people, the nobles and the common people, were guilty of excessive consumption of bread and wine, according to the prophet:
| 3:21 Այլ յորժամ գիրացաք, ստուարացաք, լայնացաք եւ անկուշեցաք զսիրելին՝ մոռանալով զԱստուած, արարիչն խաղաղութեան եւ ամենայն բարութեան տուիչն, քահանայք եւ ժողովուրդք, մեծամեծք եւ փոքունք բամբասեցան ի լիութիւն հացի եւ ի յղփութիւն գինւոյ՝ ըստ մարգարէին:
|
3:22 when, in spite of God’s good deeds to us, we ceased to heed the voice of his commandments; - then disasters and sorrows befell us, and the Lord did not heed our prayers, but handed over our country to the army of the Ismaelites to ruin and desolation by sword and captivity:
| 3:22 Եւ փոխանակ զի ի վերայ բարութեանցն ոչ յիշեցաք զԱստուած, լսել ձայնի պատուիրանաց նորա, ի թշուառանալն եւ ի վշտանալն ոչ լուաւ ձայնից մերոց, յորժամ պաղատեցաք առ նա, այլ մատնեաց զաշխարհս մեր Իսմայէլացւոց զաւրուն՝ ի քանդել եւ յաւերել սրով եւ գերութեամբ:
|